70 năm quan hệ Việt - Nga và đôi điều về nước Nga

Quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Liên Xô trước đây và Liên bang Nga hiện nay là một trong những hiện tượng đặc biệt của quan hệ quốc tế hiện đại. Liên Xô trước đây được xem là thành trì của hệ thống chủ nghĩa xã hội, là hậu phương vững chắc cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, Việt Nam là lá cờ đầu, có nhiều đóng góp to lớn trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, đấu tranh vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội trong thế kỉ XX. Giữa Việt Nam và Liên Xô, ngày nay nước Nga có mối quan hệ hữu nghị, toàn diện và gắn bó sâu sắc, là một điểm sáng trong quan hệ quốc tế hiện đại.

Cuốn sách 70 năm quan hệ Việt - Nga và đôi điều về nước Nga của GS.TS Vũ Dương Huân nguyên Giám đốc Học viện Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam lại Ucraina, kiêm nhiệm Mônđôva, nguyên Tổng lãnh sự Việt Nam tại thành phố Vladivostok, Liên bang Nga.

Khi cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân của Việt Nam bước vào giai đoạn nhiều thử thách, cần có sự giúp đỡ của các lực lượng tiến bộ trên thế giới, ngày 30/1/1950, Liên Xô là một trong nước đầu tiên đã công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là một dấu mốc quan trọng đưa quan hệ ngoại giao Việt - Xô, nay là Việt - Nga trở thành điển hình cho mối quan hệ đồng chí, quan hệ hữu nghị bền chặt giữa hai dân tộc, quan hệ hợp tác sâu rộng và toàn diện giữa hai quốc gia.

Trong lịch sử, sự giúp đỡ chí tình và đầy hiệu quả về chính trị, kinh tế và quân sự của nhân dân và Nhà nước Liên Xô dành cho nhân dân Việt Nam qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giữ gìn nền độc lập, thống nhất Tổ quốc là một trong những nhân tố quan trọng đưa Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, tiến tới đại thắng mùa Xuân năm 1975.

Khi Việt Nam bước vào cuộc đấu tranh tái thiết đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội sau chiến tranh, Liên Xô tiếp tục sự giúp đỡ toàn diện và to lớn. Trong đó, phải kể đến hàng vạn cán bộ, chuyên gia Việt Nam được đào tạo tại Liên Xô đã trở thành nguồn lực quan trọng, nòng cốt trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, thực hiện sự nghiệp đổi mới của nhân dân Việt Nam. Với sự hỗ trợ của Liên Xô, các ngành kinh tế chủ chốt của Việt Nam như công nghiệp, nông nghiệp, khoa học - kỹ thuật, năng lượng, văn hóa - giáo dục đã có nhiều bước phát triển quan trọng. Hợp tác song phương trong lĩnh vực khoa học – công nghệ phát triển khá năng động, trở thành một trong những trụ cột của quan hệ Việt Nam – Nga. Điểm sáng nổi bật của sự hợp tác hiệu quả giữa Việt Nam – Nga trong lĩnh vực này là Trung tâm Nhiệt đới Việt Nam – Nga – cơ sở nghiên cứu khoa học – công nghệ hỗn hợp đa ngành về nhiệt đới – được triển khai theo hướng kết hợp nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng, đáp ứng lợi ích của cả hai nước và phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Đây là cơ sở đóng góp không nhỏ vào việc củng cố, phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga. Hai nước cũng đang xúc tiến việc thành lập tại Việt Nam Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân với số vốn đầu tư 350 triệu USD. Đây là dự án lớn, một biểu tượng mới trong hợp tác đi vào chiều sâu của quan hệ Việt Nam – Nga. Trong giai đoạn này, sức mạnh của quan hệ Việt - Xô được tạo nên từ hình mẫu của tình đồng chí, hữu nghị quốc tế trong sáng và thủy chung.

Quan hệ Việt - Nga ngày nay đã kế thừa quan hệ Việt  - Xô với tài sản quý báu là những thành quả to lớn của tình hữu nghị và hợp tác truyền thống khơi nguồn từ nhiều thập niên trước. Sau những nỗ lực khôi phục và phát triển quan hệ song phương trong những năm 1990, năm 2001, Việt Nam và Nga đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và đến năm 2012 nâng cấp lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đáp ứng nhu cầu hợp tác song phương trong thời kì mới.

Nghiên cứu và tổng kết quan hệ ngoại giao Việt - Nga là một vấn đề có ý nghĩa lớn về mặt nhận thức và thực tiễn trong bối cảnh hiện nay. Hai nước tự hào nhìn lại chặng đường 70 năm quan hệ hợp tác hữu nghị, tin tưởng rằng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga tiếp tục phát triển, vượt qua mọi thử thách và khó khăn, xứng đáng với truyền thống hữu nghị gắn bó lâu đời giữa hai đất nước, hai dân tộc. Nhân dịp kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Liên bang Nga, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách 70 năm quan hệ Việt - Nga và đôi điều về nước Nga của GS.TS Vũ Dương Huân, nguyên Giám đốc Học viện Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam lại Ucraina, kiêm nhiệm Mônđôva, nguyên Tổng lãnh sự Việt Nam tại thành phố Vladivostok, Liên bang Nga.

Nội dung cuốn sách có cấu trúc gồm hai phần: Phần thứ nhất, gồm 3 chương, tác giả tập trung làm rõ lịch sử 70 năm quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga. Ở phần này, độc giả được tiếp cận cội nguồn lịch sử của mối quan hệ Việt - Nga. Trong đó, mốc son là sự kiện Liên Xô công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (1950). Sau đó, Việt Nam, Liên Xô bước vào thời kì quan hệ đồng minh chiến lược (1950 - 1991). Sau khi hệ thống chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, kế thừa nền tảng, truyền thống lịch sử, Việt Nam - Liên bang Nga tiếp tục xây dựng quan hệ hữu nghị, hợp tác tới đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện (1991 - 2020). Trải qua mỗi giai đoạn lịch sử, với nhiều biến cố lớn trong quan hệ quốc tế, tác giả Vũ Dương Huân cũng đã giải mã được các hiện tượng của đời sống quốc tế, những tác động của cạnh tranh chiến lược nước lớn đối với quan hệ Việt - Nga. Phần thứ hai của cuốn sách, cũng được kết cấu thành 3 chương. Tác giả phân tích những thay đổi trong chiến lược đối ngoại của Liên bang Nga trong 30 năm đầu của thế kỉ XXI. Vai trò của Liên bang Nga trong trật tự châu Á – Thái Bình Dương đến năm 2030; Học thuyết đối ngoại của Nga năm 2016. Từ những phân tích sâu sắc, tác giả đã đưa ra những gợi ý về chiến lược, phương sách thích hợp mà Việt Nam cần thực hiện trong mối quan hệ với Liên bang Nga nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng của quốc gia, dân tộc, tiếp tục củng cố và không ngừng phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga.

Cuốn sách 70 năm quan hệ Việt – Nga và đôi điều về nước Nga của GS.TS Vũ Dương Huân đã mang đến cho độc giả nguồn tư liệu phong phú, khoa học, khách quan về quan hệ ngoại giao Việt - Nga qua 70 năm. Đây là tài liệu tham khảo có giá trị, phục vụ nghiên cứu, tìm hiểu trong lĩnh vực lịch sử và quan hệ quốc tế, về truyền thống ngoại giao Việt - Nga.