Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa là tổng thể các hoạt động của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang, của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong việc tích cực chuẩn bị đất nước mọi mặt từ trước, ngay trong thời bình để xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh; chủ động ngăn ngừa, xử lý, đẩy lùi, triệt tiêu các nhân tố có thể phát triển thành các nguy cơ, thách thức đe dọa đối với độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, sự ổn định chính trị của đất nước, lợi ích quốc gia - dân tộc, cũng như môi trường hòa bình, ổn định để phát triển bền vững đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng (năm 2016), lần đầu tiên Đảng ta khẳng định: “Có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và triệt tiêu các nhân tố bất lợi, nhất là các nhân tố bên trong có thể gây ra đột biến”1.
Đây là một bước phát triển mới trong tư duy lý luận về bảo vệ Tổ quốc, không chỉ giới hạn ở việc sẵn sàng ứng phó khi chiến tranh xảy ra, mà còn đặt trọng tâm vào việc chủ động phòng ngừa, hóa giải các nguy cơ từ khi chúng còn manh nha. Tư duy này thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, đồng thời khẳng định quyết tâm kiên định mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (năm 2021), Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa”; “Có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa. Nỗ lực phấn đấu để ngăn ngừa xung đột, chiến tranh và giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế2. Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa là sự phát triển mới về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và quan điểm này cần tiếp tục được quán triệt sâu rộng, tiến hành đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả để thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Nhằm cung cấp cho bạn đọc những hiểu biết sâu sắc, toàn diện hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sớm, từ xa trong thời kỳ mới do Thượng tướng, PGS.TS. Nguyễn Văn Thành và Đại tá, PGS.TS. Phan Trọng Hào làm đồng chủ biên.
Trên cơ sở phân tích và làm rõ hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về nội dung, cơ chế, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sớm, từ xa, đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề ra những giải pháp nâng cao hiệu quả bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa trong thời kỳ mới, cuốn sách góp phần định hướng nhận thức, nâng cao trách nhiệm và củng cố quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.I, tr.117, 156-157.