Văn hóa Việt Nam phong phú, đa dạng, phản ánh quá trình hình thành và phát triển của đất nước qua các thời kỳ lịch sử. Với vị trí địa lý đặc biệt là nơi giao thương, giao lưu văn hóa Nam - Bắc, Đông - Tây, lục địa - đại dương, văn hóa Việt Nam vừa mang đậm bản sắc bản địa, vừa tiếp nhận ảnh hưởng từ nhiều nền văn minh lớn như Ấn Độ, Trung Hoa, phương Tây. Chính điều kiện tự nhiên, lịch sử, chính trị - xã hội đã tạo nên những đặc trưng riêng cho văn hóa Việt Nam như lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, tính cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung…
Nghiên cứu văn hóa Việt Nam vì thế luôn là mối quan tâm của nhiều học giả với các cách tiếp cận khác nhau. Trong đó, tiếp cận từ góc độ lịch sử giúp làm rõ hơn những đặc trưng của văn hóa, bởi văn hóa vừa bắt nguồn từ lịch sử, vừa góp phần làm nên tầm vóc lịch sử dân tộc. Theo hướng này, cuốn Khám phá văn hóa Việt Nam: Từ tiếp cận lịch sử đến tầm nhìn thời đại của GS.TS. Phạm Hồng Tung đưa ra nhiều luận giải mới mẻ, phát hiện ý nghĩa sâu xa, những chiều cạnh mới về văn hóa Việt Nam, kể cả ở những vấn đề vốn quen thuộc.
Cuốn sách gồm 17 chuyên luận, được chia thành các nhón vấn đề, nghiên cứu sâu về những vấn đề cơ bản trong lịch sử văn hóa Việt Nam, gợi mở những hướng nghiên cứu mới, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.