Năng lực tư duy biện chứng được xem là loại hình tư duy phát triển ở trình độ cao nhất của tư duy, có vai trò quan trọng trong quá trình nhận thức thế giới và cải tạo thực tiễn của con người. Một mặt nó giúp chủ thể tư duy huy động, sử dụng thành thạo toàn bộ trí lực để nhận thức bản chất, phương thức tồn tại của sự vật; mặt khác, nó cụ thể hóa nhận thức đó để chỉ đạo hành động thực tiễn của con người.
Phát triển năng lực tư duy biện chứng đặc biệt cần thiết cho sinh viên - những người ở độ tuổi còn rất trẻ, có sức khỏe, niềm đam mê khoa học và tố chất thông minh, là lực lượng lao động chất lượng cao trong tương lai của đất nước. Mục đích của việc phát triển năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên Việt Nam hiện nay là nhằm phát triển cho họ năng lực nhận thức và vận dụng phương pháp luận biện chứng duy vật, năng lực tư duy logic, năng lực tổng kết thực tiễn trong học tập, nghiên cứu, rèn luyện nghiệp vụ chuyên môn, tổng hợp tri thức đã có, sáng tạo ra tri thức mới để trở thành nguồn lao động chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hiện nay ở các trường cao đẳng, đại học, việc phát triển năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên được thực hiện chủ yếu thông qua các môn học, tuy nhiên việc nhận thức đúng vị trí, vai trò, tầm quan trọng của nó trong học tập và hoạt động nghề nghiệp của sinh viên còn chưa đồng bộ, do đó, năng lực tư duy biện chứng của sinh viên Việt Nam còn nhiều hạn chế.
Để góp phần cung cấp thêm cơ sở lý luận và nêu rõ tầm quan trọng của vấn đề này, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Phát triển năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở làm rõ khái niệm tư duy biện chứng, năng lực tư duy biện chứng, thực trạng phát triển năng lực tư duy biện chứng, tác giả đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm phát triển năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên Việt Nam hiện nay.
