Cẩm Phả là vùng đất có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, với điều kiện địa hình đa dạng (núi, trung du, đồng bằng, biển), hệ sinh thái phong phú, khí hậu ôn hòa. Đặc biệt, vịnh Bái Tử Long là vùng đệm của vịnh Hạ Long, với vùng lõi là Vườn quốc gia Bái Tử Long được công nhận là khu bảo tồn sinh quyển cấp quốc gia, nơi bảo vệ và lưu giữ của hơn hai nghìn loài sinh vật rừng, biển. Ngoài ra, Cẩm Phả còn lưu trữ nhiều tài nguyên khoáng sản quý giá như: than đá, nước khoáng, antimon, đá vôi…
Người dân Cẩm Phả sống nhân ái, nghĩa tình. Từ vùng đất hoang sơ, chỉ có những nhóm nhỏ các dân tộc Sán Dìu, Sán Chỉ, Dao định cư buổi đầu tại những thung lũng nhỏ hẹp thuộc khu vực Dương Huy, Quang Hanh, Cộng Hoà, trải qua quá trình lịch sử, vùng đất Cẩm Phả đã thu hút, quy tụ nhiều dân tộc như Kinh, Hoa, Dao, Sán Dìu, Sán Chỉ... từ nhiều miền quê khác nhau đến sinh sống, làm việc, góp phần hình thành nên các giá trị văn hóa đa dạng, phong phú, đặc sắc của cộng đồng nơi đây. Với lợi thế của vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, Cẩm Phả ngày càng khẳng định là một trong những trung tâm kinh tế của Quảng Ninh và vùng Đông Bắc.
Đáp ứng lòng mong đợi của cán bộ và nhân dân Cẩm Phả, nhằm góp phần tìm hiểu về vùng đất và con người, điều kiện tự nhiên, tiềm năng, lợi thế cũng như quá trình lịch sử, những nét văn hóa đặc sắc của vùng đất nơi đây, Nhà xuất bản Chính trị quốc Sự thật xuất bản cuốn sách Cẩm Phả - Đất và Người do PGS.TS. Vũ Văn Quân, GS.TS. Hoàng Anh Tuấn và TS. Nguyễn Văn Anh làm đồng chủ biên.
Cuốn sách gồm ba phần chính:
Phần thứ nhất: Điều kiện tự nhiên, dân cư và hành chính.
Phần thứ hai: Lịch sử.
Phần thứ ba: Văn hóa.
Cuốn sách là công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, công phu, tổng hợp và toàn diện về địa lý, dân cư, lịch sử, vùng đất, con người, truyền thống văn hóa và đấu tranh chống giặc ngoại xâm, tinh thần lao động, sản xuất cần cù, sáng tạo của con người Cẩm Phả. Đây là tài liệu có giá trị khoa học và ý nghĩa thực tiễn, góp phần khẳng định vị trí chiến lược quan trọng của Cẩm Phả trong sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh nói riêng cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung.
